ვაქცინირებულების და არავაქცინირებულების შედარების კვლევები (ნაწ. 1)

შესავალი

აცრების შესახებ მშობლების მიერ ხშირად დასმულ შეკითხვებს შორისაა:

1. ბავშვი ხდება 1 წლის და იმუნიზაციის კალენდრის მიხედვით უწევს წწყ (წითელა, წითურა, ყბაყურა) აცრა. გაორებული ვარ. შიში მაქვს, რომ ავცრა და აცრით რაიმე დაუშავდეს, ან არ ავცრა და რაიმე დაავადება შეხვდეს. როგორ მოვიქცე?
2. რა უფრო დაიცავს ჩემს ბავშვს ვაქცინაცია, თუ ვაქცინებისგან თავის შეკავება?
3. ექიმები და ოფიციალური უწყებები ამბობენ რომ ყველა ვაქცინა უსაფრთხოა, ინტერნეტში სხვა რამეს ვკითხულობ, ვერ გავიგე ვის ვენდო.
4. როგორ გადაიტანეს აუცრელმა ბავშვებმა სხვადასხვა დაავადებები? ადგილი თუ ჰქონდა გართულებას? ან თუ გსმენიათ ასეთი შემთხვევების შესახებ?
5. რამდენად საშიშია დყატ+ B ჰეპ +ჰიb+იპვ (ჰექსა) აცრა, რომელიც 2,3 და 4 თვის ასაკზე კეთდება?
6. რამდენად საშიშია ჰეპ B აცრა, რომელიც დაბადებისას კეთდება?

და სხვა მსგავსი შეკითხვები.

დღეს მთელს მსოფლიოში ვაქცინებთან  დაკავშირებით ექიმების არაკომპეტენტურობის პრობლემა დგას მწვავედ. სამედიცინო სასწავლებლებში თითქმის არაფერი ისწავლება.

2019 წლის 3 სექტემბერს, ჟენევაში მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) მიერ ორგანიზებულ გლობალურ სამიტზე, რომელიც ეხებოდა ვაქცინების უსაფრთხოებას, ღია ტექსტით ითქვა, რომ “მედპერსონალს გაუმართლებს თუ 8 წლიანი სწავლების მანძილზე პროგრამაში ნახევარი დღე მაინც დაეთმობა ვაქცინებს” [1]. ამაზე საუბრობს უკვე არაერთი ექიმი, მეცნიერი თუ ჟურნალისტი.

სამწუხარო რეალობაა, რომ პაციენტები ბრმად ენდობიან ექიმებს, ექიმები – მწარმოებლებს, მწარმოებლები კი ამ ნდობას ბოროტად იყენებენ.

შესაბამისად თუ რომელიმე მშობელს სურს სწორი გადაწყვეტილების მიღება,  ნუ იქნება ექიმის იმედზე. ამ საკითხში დამოუკიდებლად უნდა გაერკვეს. თვითონ უნდა გაეცნოს ინფორმაციას ცალკეული ვაქცინების, მათი კომპონენტების, მოქმედების პრინციპების, ხარისხის, უსაფრთხოების და ა.შ. შესახებ. ეს რა თქმა უნდა ძნელია, მაგრამ დღეს მსოფლიოს არც ერთ ქვეყანაში სხვა გზა არ არსებობს.

მეორეს მხრივ ვაქსინფო მუდმივად ცდილობდა და დღესაც ცდილობს მშობლებს ეს ამოცანა მაქსიმალურად გაუმარტივოს. ვებსაიტზე (VaxxInfo ge) ქვეყნდება სტატიები ცალკეულ ვაქცინებზე, მათი ანოტაციები და სხვა უამრავი მასალა, რომელთა გაცნობასაც გულითადად გირჩევთ. 

მოცემული  სტატიის დიდი პლიუსი დროის დაზოგვის კუთხით იმაშია, რომ ის ერთდროულად პასუხს იძლევა ყველა ზემოთ ჩამოთვლილ და სხვა მრავალ შეკითხვაზე, რომელიც დღეს ყოველ მშობელს აღელვებს. გაეცანით აქ მოცემულ ინფორმაციას და გარწმუნებთ, ის არა მხოლოდ  დროს, არამედ ასევე მრავალ სადარდებელს  და სანერვიულოს დაგიზოგავთ.

 

ნაწილი 1. დოქტორ პოლ თომასის კვლევა

 

ჭეშმარიტ მეცნიერებას არ უყვარს, როდესაც მას ბრმად ენდობიან. მას არ აინტერესებს რაში მდგომარეობს ვინმეს, თუნდაც დიდი ავტორიტეტის, პირადი აზრი. მას აინტერესებს ფაქტი [2]. მედიცინა მეცნიერებაა. როდესაც საუბარია რომელიმე სამედიცინო პროდუქტის ხარისხზე, ეფექტურობაზე და უსაფრთხოებაზე, აქაც გადამწყვეტია ამის დამადასტურებელი ობიექტური ფაქტის არსებობა და არა პირადი მოსაზრება.

ავიღოთ ხელების საპნით დაბანის მაგალითი. მეცნიერული თვალსაზრისით გადამწყვეტია ელემენტარულად იმის განხილვა, თუ ჭუჭყიან ხელებიან ადამიანთა ერთი ნაწილი დაიბანს ხელებს საპნით და მეორე ნაწილი არ დაიბანს, რომელი მათგანი უფრო ჯანმრთელი იქნება გრძელვადიან პერსპექტივაში. ასეთ შედარებებს სამედიცინო ენაზე პლაცებოკონტროლირებული კვლევები ეწოდებათ. ხოლო განხილულ ადამიანთა იმ ნაწილს, ვისაც იგივე ჩვენება აქვთ (მაგ. ჭუჭყიანი ხელები), მაგრამ ამ მეთოდს არ გამოიყენებს (არ იბანს საპნით), პლაცებოს საკონტროლო ჯგუფი ეწოდება. აფთიაქებში გაყიდულ ყველა წამალს და მედიცინაში დაშვებულ ყველა სამკურნალო მეთოდს ასეთი გამოცდის ჩაბარება (კვლევის გავლა) მოეთხოვება, სანამ მათი აფთიაქებში გაყიდვა და კლინიკებში გამოყენება იქნება დაშვებული [3].

რომელიმე სამკურნალო მეთოდის არჩევის წინ ნებისმიერი საღად მოაზროვნე ადამიანიც ანალოგიურ შეკითხვას დასვამდა – ვინ უფრო ჯანმრთელია, ვინც ამ მეთოდით მკურნალობს, თუ ვინც ამ მეთოდზე უარს ამბობს? 

არაერთი მეცნიერისგან, იურისტისგან, თუ ჟურნალისტისგან, სულ უფრო და უფრო ხშირად ისმის დაავადებათა კონტროლისა და პროფილაქტიკის ცენტრების (Centers for Disease Control and Prevention – CDC) სამართლიანი კრიტიკა, მათ მიერ დაწესებული ვაქცინაციის კალენდართან დაკავშირებით, რომ არ არსებობს პლაცებოკონტროლირებული კვლევა, რომელიც ამ კალენდრის უსაფრთხოებას ადასტურებს [4]. ჯერ უნდა შედარებულიყო კალენდრის მიხედვით ვაქცინირებულ ბავშვთა ჯანმრთელობის მონაცემები არავაქცინირებულ ბავშვთა მონაცემებთან და შემდეგ დაწესებულიყო ვაქცინაციის კალენდარი. არავის გამოუკვლევია კალენდარში მოცემული სხვადასხვა ვაქცინის ამ განრიგით ერთმანეთთან კომბინირების უსაფრთხოება და დასაშვებობა. ანუ ეს სამედიცინო მეთოდი (იმუნიზაციის კალენდარი) ეყრდნობა პირად აზრს, ვარაუდს და არა ფაქტებს.  ჟურნალისტთა მრავალი მცდელობის მიუხედავად CDC-ს ხელმძღვანელობა მუდმივად გაურბის ამ თემაზე საუბარს [5].

დოქტორი პოლ თომასი (Paul Thomas) ამერიკელი პედიატრია 35 წლიანი სტაჟით. ბავშვებზე ზრუნვა მისი ცხოვრების მნიშვნელოვან ნაწილს წარმოადგენს, რასაც თუნდაც ის ფაქტი ადასტურებს, რომ თავად 10 შვილი ჰყავს [17]. მას ორეგონის შტატში, ქალაქ ბივერტონში საკმაოდ დიდი პედიატრიული კლინიკა აქვს, სადაც 2008 წლიდან 2023 წლამდე პერიოდში 15 000-მდე ბავშვი მკურნალობდა. თავდაპირველად ის პაციენტებს კონვენციონალური მიდგომით მკურნალობდა და როგორც ყველა პედიატრი CDC-ს იმუნიზაციის კალენდარს მიჰყვებოდა. დროთა განმავლობაში, მის პაციენტებზე დაკვირვების შედეგად შეამჩნია, რომ ბავშვებს, რომლებიც სხვადასხვა მიზეზით უფრო გვიან ასაკში იცრებოდნენ, ვიდრე CDC-ის იმუნიზაციის კალენდრით იყო დადგენილი, ნაკლები ქრონიკული დაავადებები და ალერგიები ჰქონდათ, ვიდრე  სტანდარტულად აცრილებს. ამის საფუძველზე მან შეიმუშავა CDC-ისგან განსხვავებული ვაქცინაციის კალენდარი, რომელიც ერთ ვიზიტზე მხოლოდ ერთი ვაქცინის გამოყენებას, მულტივალენტური ვაქცინების (მაგალითად წწყ) მონოვალენტურით ჩანაცვლებას,  ვაქცინაციებს შორის რამდენიმე თვიანი ინტერვალის დაცვას, გარკვეული ვაქცინების CDC-ის გრაფიკთან შედარებით უფრო დაგვიანებით გამოყენებას, ხოლო ზოგიერთი ვაქცინის საერთოდ ამოღებასაც კი მოიაზრებდა. 2016 წელს მან გამოსცა წიგნი სახელად The Vaccine-Friendly Plan (ბავშვისადმი მეგობრული ვაქცინაციის გრაფიკი), რომელშიც დეტალურად აღწერა მისი დაკვირვებები და ალტერნატიული მიდგომა [6]. წიგნი მალევე ბესთსელერი გახდა [16]. 

წიგნში The Vaccine-Friendly Plan აღწერილი მიდგომა CDC-ს მხრიდან დიდ მიუღებლობას შეხვდა და სამედიცინო უწყებების წამომადგენლებმა დოქტორ პოლ თომასს მოსთხოვეს ოფიციალური კვლევით დაედასტურებინა, რომ მისი მოდიფიცირებული გრაფიკი ისეთივე უსაფრთხო იყო, როგორც CDC-ს ოფიციალური ვაქცინაციის გრაფიკი [7]. იმის ფონზე, რომ CDC-ს თავის მხრივ არასოდეს (!) დაუდასტურებია ვაქცინაციის საკუთარი გრაფიკის უსაფრთხოება, ასეთი მტკიცებულების მოთხოვნა მოდიფიცირებული გრაფიკის ავტორისადმი სასაცილოდ და აბსურდულად ჟღერდა, მაგრამ დოქტორი პოლ თომასი დათანხმდა. მას მიაჩნდა, რომ ნებისმიერი სამედიცინო მეთოდი უნდა დაეყრდნოს ობიექტურად დადასტურებულ ფაქტს, რომელიც მის უსაფრთხოებას აჩვენებს.

ამ მიზნით პოლ თომასმა მოიწვია შესაბამისი დარგის სპეციალისტი და მასთან ერთად დეტალურად, ობიექტური, მეცნიერული კრიტერიუმების დაცვით, გაანალიზა მის კლინიკაში დაფიქსირებული ყველა პაციენტის მონაცემი. ამ ანალიზის საფუძველზე 2020 წლის 22 ნოემბერს ცნობილ სამეცნიერო ჟურნალში International Journal  of  Environmental  Research  and  Public  Health (გარემოსდაცვითი კვლევისა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის საერთაშორისო ჟურნალი) გამოაქვეყნა კვლევა სახელად Relative Incidence  of  Office  Visits  and  Cumulative  Rates  of  Billed  Diagnoses Along  the  Axis  of  Vaccination (ექიმთან ვიზიტების ფარდობითი სიხშირე და დიაგნოზთა ჯამური მაჩვენებლები ვაქცინაციასთან ამიმართებაში) [8], რომელშიც დეტალურად აღწერა მისი ანალიზის შედეგები. კვლევამ ისეთი მნიშვნელოვანი კანონზომიერებები გამოავლინა, რომ თვითონ ავტორიც კი  გაკვირვებული დარჩა. ავტორს თავდაპირველად განზრახული ჰქონდა მხოლოდ იმის  ჩვენება, რომ მის მიერ მოდიფიცირებული კალენდარი უსაფრთხოების კუთხით არაფრით ჩამოუვარდებოდა CDC-ს კალენდარს, მაგრამ შედეგებმა მის მოლოდინსაც კი გადააჭარბეს და ვაქცინების შესახებ მისი წარმოდგენა სამუდამოდ და რადიკალურად შეცვალეს. ბევრი ახალი, მანამდე უცნობი ფაქტი და კავშირი გამოჩნდა, რომელიც ბევრ რამეს ცვლიდა. კვლევამ გამოქვეყნებისთანავე ძალიან დიდი პოპულარობა და ყურადღება მოიპოვა. კვლევის საფუძველზე ავტორმა 2024 წლის 10 დეკემბერს გამოსცა წიგნი Vax Facts: What to Consider Before Vaccinating at All Ages & Stages of Life (ვაქცინაციის ფაქტები: რა გავითვალისწინოთ ვაქცინაციის წინ ნებისმიერ ასაკში და ცხოვრების ნებისმიერ ეტაპზე), [7] რომელიც გამოსვლისთანავე ასევე ბესთსელერი გახდა [9].

კვლევაში ერთმანეთთან შედარებულ იქნა ვაქცინირებული და არავაქცინირებული პაციენტების  მონაცემები 10 წლის მანძილზე 2008-დან 2019 წლამდე. მაქსიმალური ობიექტურობისათვის გამოყენებულ იქნა მხოლოდ იმ 3 324 პაციენტის მონაცემი, რომელიც დაბადებიდან 10 წლის მანძილზე რეგულარულად დადიოდა ვიზიტებზე და რომელთა ავადობის შესახებაც დიდი დროის მანძილზე ყველაზე დეტალური ინფორმაცია მოიპოვებოდა [8]. 

პოლ თომასის კვლევის დიდი მასშტაბის და მაღალი ხარისხის ხაზგასასმელად,  შედარებისათვის ვიტყვით, რომ აშშ-ს სურსათისა და წამლის სააგენტო (Food and Drug Administration – FDA) (უსაფუძვლოდ) ლიცენზიას გასცემს და ნებას რთავს რომელიმე ვაქცინა დაშვებულ იქნას ბაზარზე, მაშინაც კი, თუ ამ ვაქცინის სალიცენზიო კვლევის ფარგლებში, ვაქცინირებულ პაციენტებზე დაკვირვება არათუ 10 წლის, არამედ მხოლოდ 5 დღის მანძილზე განხორციელდა. ჩვენი ჩათვლით ნურავის ენდობით სიტყვაზე. ეს ინფორმაცია თავად გადაამოწმეთ FDA-ს ვებგვერდზე. მოძებნეთ განყოფილება Vaccines Licensed for Use in the United States [10]. ლიცენზირებული ვაქცინების ჩამონათვალიდან აირჩიეთ, მაგალითად B ჰეპატიტის ვაქცინა Recombivax HB, რომელიც CDC-ს კალენდარის მიხედვით ჩვილებში კეთდება დაბადებისთანავე [18]. დააჭირეთ ვაქცინის ბმულს, აირჩიეთ Package Insert – Recombivax HB  [11] და გახსენით სრული ანოტაცია. როგორც ყოველი ვაქცინის ანოტაციაში, აქაც თავი 6.1 Clinical Trials Experience ეძღვნება ლიცენზირების კვლევის მონაცემებს. ამ თავის დასაწყისშივე, მეორე აბზაცში ვკითხულობთ – In three clinical studies, 434 doses of RECOMBIVAX HB, 5 mcg, were administered to 147 healthy infants… who were monitored for 5 days… (სამ კლინიკურ კვლევაში RECOMBIVAX HB ვაქცინის 434 დოზა, 5 მკგ, მიეცა 147 ჯანმრთელ ჩვილს… რომლებზეც განხორციელდა დაკვირვება 5 დღის განმავლობაში…). საუბარია ვაქცინაციის შემდეგ ბავშვებზე დაკვირვების მხოლოდ 5 დღიან პერიოდზე და თანაც ჯამში მხოლოდ 147 ჩვილზე. ასეთი მცირე დრო და პაციენტების მცირე რაოდენობა FDA-ს მიერ საკმარისად იქნა მიჩნეული უსაფრთხოების შესახებ ობიექტური დასკვნის გასაკეთებლად, თანაც ეს ყველაფერი პლაცებოს ჯგუფთან შედარების გარეშე. ეს გარემოება დიდ ეჭვებს ბადებს.  სამწუხაროდ არცერთი ექიმი არ კითხულობს ვაქცინის ანოტაციას. განსაკუთრებით ის ექიმები, რომლებიც ვაქცინაციის რეკომენდაციას იძლევიან.

დოქტორ პოლ თომასის კვლევა უკვე ამით არის აღსანიშნავი, რომ ვაქცინების მწარმოებელთა მიერ ჩატარებული კვლევებისგან განსხვავებით:

1. დაკვირვება განხორციელდა არა რამდენიმე დღის, არამედ მრავალი წლის მანძილზე [7] (ზოგიერთი გვერდითი მოვლენა თავს იჩენს მხოლოდ დიდი პერიოდის გასვლის შემდეგ [12]);
2. გაანალიზდა რამდენიმე ათასი პაციენტის მონაცემი [7] (თუ რომელიმე გვერდითი მოვლენის სიხშირე ზოგადად არის მაგალითად ერთი ორასში, მხოლოდ 147 ადამიანზე დაკვირვებამ ის შეიძლება 10 წელიწადშიც არ გამოავლინოს [13]);
3. დაკვირვება არ განხორციელდა მხოლოდ ვაქცინირებულ ბავშვებზე, არამედ ვაქცინირებული ჯგუფი შედარდა არავაქცინირებულთა ჯგუფს, ანუ ე.წ. პლაცებოს საკონტროლო ჯგუფს [7] (ეს უმთავრესი პირობაა ობიექტურობისათვის [14]).

ყოველივე ზემოთ ჩამოთვლილი არის კვლევის ობიექტურობის კრიტერიუმები, უსაფრთხოების ოქროს სტანდარტი, რომელიც სავალდებულოა ნებისმიერი წამლის, სამკურნალო საშუალებისა, თუ მეთოდის ეფექტურობისა  და უსაფრთხოების დადგენისთვის [15]. სხვადასხვა წამლების მწარმოებლებს FDA მკაცრად სთხოვს ამ კრიტერიუმების დაცვას, მაგრამ ვაქცინების მწარმოებლებს რატომღაც სრულ არაობიექტურობას პატიობს.

განვიხილოთ დოქტორ პოლ თომასის კვლევის კონკრეტული მონაცემები. პაციენტთა ავადობის შესახებ ინფორმაცია წარმოდგენილია ცალკეულ დაავადებებზე (ან დაავადებათა ჯგუფებზე) შედგენილი დიაგრამების სახით. განხილულია 16 დაავადება. თითოეულ დაავადებაზე მოცემულია თითო დიაგრამა. დიაგრამებში სტაფილოსფერი წრფე გამოსახავს ვაქცინირებულ ბავშვთა (თუნდაც არასრულად ვაქცინირებულთა) ავადობის მონაცემებს დინამიკაში, ხოლო ლურჯი წრფე – არავაქცინირებულ ბავშვთა (ვისაც არცერთი ვაქცინა არ გაუკეთებია) მონაცემებს. ყველა მონაცემი ეყრდნობა დაკვირვებას, რომელიც განხორციელდა ერთსა და იმავე ბავშვებზე 10 წლის მანძილზე. ჰორიზონტალურ ღერძზე მოცემულია ბავშვთა ასაკი. განსაკუთრებული სიზუსტისთვის ასაკი დატანილია არა წლებში, არამედ დღეებში. ანუ 0 დღე აღნიშნავს დაბადების მომენტს, 1500 დღე შეესაბამება დაახლოებით 4 წლის ასაკს, ხოლო 3500 დღე  – დაახლოებით 10 წლის ასაკს. ვერტიკალური ღერძი გამოსახავს ამ კონკრეტულ დაავადებაზე (რომელსაც დიაგრამა ეხება) კლინიკაში მიმართვების (ვიზიტების) რაოდენობას.

დავიწყოთ ასთმით. ასთმა ეს არის ქრონიკული დაავადება, რომლის დროსაც იმუნური სისტემის არასწორი პასუხი იწვევს სასუნთქი გზების შეშუპებას, სუნთქვის გაძნელებას, ქოშინს და ხველებას. ქვემოთ მოცემულ დიაგრამაზე (დიაგ. 1) განხილულია კონკრეტული ბავშვების ორი ჯგუფის (ვაქცინირებულების და არავაქცინირებულების) ასთმით ავადობა  10 წლიან ჭრილში. ცხადია რაც უფრო მეტია ასთმით ავადობა, მით უფრო ხშირად უწევთ ბავშვებს ამ ჩივილით კლინიკაში ვიზიტი, რაც დიაგრამაზე ისახება წრფის აღმასვლით. პირველივე შეხედვით ჩანს, რომ საერთო ჯამში 10 წლის მანძილზე ვაქცინირებულ ბავშვებს ასთმის გამო მოუწიათ ბევრად უფრო ხშირად მისვლა კლინიკაში  (300-ზე მეტი ვიზიტი), ვიდრე არავაქცინირებულ ბავშვებს (მხოლოდ 60-მდე ვიზიტი). ანუ ჯამში ვაქცინირებულთა ავადობა ასთმით 5-ჯერ მაღალია, ვიდრე – არავაქცინირებულთა. გარდა ამისა, თუ უფრო დეტალურად დააკვირდებით დიაგრამას, დაინახავთ, რომ სტაფილოსფერი წრფე, რომელიც ვაქცინირებულებს გამოსახავს, უფრო ციცაბოდაა აღმართული,  ვიდრე ლურჯი წრფე, რომელიც არავაქცინირებულთა ავადობის დინამიკას აჩვენებს. ეს იმაზე მიუთითებს, რომ ვაქცინირებულ პაციენტებს დროთა განმავლობაში კვლავდაკვლავ ესაჭიროებოდათ დამატებითი ვიზიტები კლინიკაში ასთმის გამწვავებების გამო, ანუ მათი მდგომარეობა არ დასტაბილურდა. ხოლო არავაქცინირებულ ასთმიან პაციენტებს გარკვეული ვიზიტების რაოდენობის შემდეგ (60-მდე), დიდი ხნის მანძილზე აღარ დასჭირვებიათ ასთმის გამო კლინიკის მიმართვა და ეს ოდენობა აღარ შეცვლილა. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ გამწვავებები არ ჰქონიათ, მათი დაავადება დასტაბილურდა და მეტ-ნაკლებად დაექვემდებარა დამოუკიდებელ (ექიმის გარეშე) მართვას. ვაქცინირებული ბავშვების შემთხვევაში რაც უფრო მეტი იყო ბავშვის ასაკი მით მეტი ვაქცინა ჰქონდათ მიღებული. შესაბამისად ჩანს რომ მიღებული ვაქცინების ოდენობის მატებასთან ერთად უფრო უარესდებოდა მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობაც.

ცხადია ვაქცინაცია არ არის ასთმის ერთადერთი მიზეზი. ამას აჩვენებს ის ფაქტი, რომ ასთმა არავაქცინირებულ ბავშვებშიც გვხვდება, მაგრამ ასევე ჩანს, რომ არავაქცინირებულებში ის უფრო იშვიათია და რომ  ვაქცნიაციის კალენდარში მოცემული ვაქცინები ასთმის გამწვავებას მნიშვნელოვნად უწყობენ ხელს. თავის წინგნში Vax Facts პოლ თომასი აღნიშნავს, რომ კვლევის მონაცემების თანახმად მისი კლინიკის პაციენტი არავაქცინიებული ბავშვების მხოლოდ 1,8%-ს დაუფიქსირდა ასთმა, მაშინ როდესაც ვაქცინირებულ ბავშვებში ეს მაჩვენებელი 4%-მდეა. თანაც კვლევაში საუბარია იმ ვაქცინირებულ პაციენტებზე, რომელთა აბსოლუტური უმრავლესობაც პოლ თომასის მიერ შემუშავებული შემსუბუქებული ვაქცინაციის გრაფიკის მიხედვით იცრებოდნენ. თუ განვიხილავთ ასთმის სტატისტიკას მთელს აშშ-ი, დავინახავთ, რომ ასთმა ზოგადად მოსახლეობის კიდევ უფრო დიდ ნაწილში – 8-10%-ში ფიქსირდება. ანუ არავაქცინირებულ ბავშვებში ასთმით ავადობა, ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელზე 4-ჯერ დაბალია.

ვინმემ შეიძლება ივარაუდოს, რომ აქ განხილულ ბავშვთა  ავადობის გამწვავებას განაპირობებს არა ვაქცინაცია, არამედ სხვა ფაქტორი ან ფაქტორები. სწორედ ამდაგვარი მცდარი დასკვნების თავიდან ასარიდებლად არსებობს კვლევების ობიექტურად ჩატარების ოქროს სტანდარტი, რომელიც გულისხმობს პლაცებოს ჯგუფთან (აქ არავაქცინირებულ ბავშვთა ჯგუფი) შედარებას. ეს რომ სხვა ფაქტორებით განპირობებული ყოფილიყო, მაშინ ერთი და იგივე ასაკის ვაქცინირებულ და არავაქცინირებულ ბავშვებში მეტ-ნაკლებად მსგავსი ავადობის სურათი გამოჩნდებოდა. დიაგრამაზე (დიაგ. 1) კი ნათლად ჩანს, რომ მაგალითად 1600 დღის (დაახლ. 4,5 წლის) ვაქცინირებულ ბავშვებში, თუ ასთმის გამო ჯამში 200-მდე ვიზიტი გახდა საჭირო კლინიკაში, იმავე ასაკის არავაქცინირებულებში ეს ოდენობა მხოლოდ 50-მდეა. ერთსა და იმავე ასაკის ბავშვებში ჩანს რადიკალურად განსხვავებული სურათი. გარდა ამისა დინამიკაშიც არავაქცინირებულ ბავშვებს უკეთესი შედეგები აქვთ მდგომარეობის დასტაბილურებაში, ვიდრე ვაქცინირებულებს [7].

ანალოგიურ სურათს დავინახავთ თუ განვიხილავთ იმუნური სისტემის დარღვევებთან დაკავშირებულ სხვა ისეთ დაავადებებს, როგორიცაა ალერგიული რინიტი, ეგზემა და ურტიკარია. ალერგიული რინიტის დროს ადამიანებს უჩნდებათ ალერგიით გამოწვეული გამონადენი ცხვირიდან, რადგან მათი იმუნური სისტემა არასწორად რეაგირებს საჰაერო გზით გავრცელებულ მცენარეთა მტვერზე. ეგზემას ახასიათებს ალერგიით გამოწვეული კანის სიმშრალე და აქერცვლა, რომელიც გამოწვეულია იმუნური სისტემის (არასწორი) ჰიპერრეაქციით გარკვეულ ალერგენებზე.  ურტიკარია (ჭინჭრის ციება) არის დაავადება, რომლის დროსაც იმუნუსრი სისტემა ჰისტამინის გამომუშავებით იწვევს კანის სიწითლეს, ჭინჭრის ნასუსხის მსგავს გამონაყარს და ქავილს. ანუ იმუნური სისტემა, რომლის ფუნქციაც არის ორგანიზმის დაცვა ზიანის მომტანი ნივთირებებისგან, ისეა მწყობრიდან გამოსული და დაბნეულუ, რომ ის ცდილობს ებრძოლოს სრულიად უვნებელ ნივთირებებს და ამ პროცესში ზიანს აყენებს საკუთარ ორგანიზმს. ქვემოთ მოცემული დიაგრამები (დიაგ. 2 – დიაგ. 4) გამოსახავენ ამ დაავადებებით ავადობას პოლ თომასის კლინიკის პაციენტებში 10 წლის მანძილზე. დიაგრამები ერთმნიშვნელოვნად აჩვენებენ განსხვავებას ვაქცინირებულებისა და არავაქცინირებულების ავადობას შორის.

აქ შეგვიძლია მხოლოდ გავიმეოროთ ყოველივე ის, რაც ზემოთ  ასთმასთან დაკავშირებით უკვე ითქვა. აქაც პლაცებოს ჯგუფთან შედარება ადასტურებს, რომ ვაქცინაცია მნიშვნელოვნად განაპირობებს ამ დაავადებების გამწვავებას და დამძიმებას.

ზოგადად ჩანს, რომ იმ ბავშვებს, ვისაც აქვთ მსგავსი დაავადებებისადმი გენეტკური მიდრეკილება (გვარში არსებული შემთხვევების გამო), ან უკვე აქვთ ეს დიაგნოზი, ვაქცინაცია დიდი ალბათობით მხოლოდ გაუმწვავებს და დაუმძიმებს მდგომარეობას [7].

კვლევის ფარგლებში გაანალიზდა ასევე ქცევის დარღვევების (აგრესია, იმპულსურობა, ჰიპერაქტიურობა, სოციალური იზოლაცია, განწყობის უეცარი ცვლილებები, უწყვეტად განმეორებადი ქმედებები) შემთხვევები. როგორც დიაგრამაზე ჩანს (დიაგ. 5) ქცევის დარღვევებთან დაკავშირებული ვიზიტები მზარდი ტენდენციით ხუთჯერ ხშირი იყო ვაქცინირებულებში ვიდრე არავაქცინირებულებში [7].

 

ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის აშლილობა (Attention Deficit Hyperactivity Disorder – ADHD) არის ტვინის აშლილობა რომლის დროსაც:

• ბავშვს ადვილად ეფანტება გონება და უჭირს ყურადღების კონცენტრაცია, მაშინაც კი, როდესაც რაიმე აინტერესებს და სურს კონცენტრირდეს;
• მუდმივად უჭირს თვითკონტროლი, ჰიპერაქტიურია და ერთ ადგილზე ცოტა ხნითაც ვერ ჩერდება, მაშინაც კი როცა ეს სურს;
• ყოველთვის (გამონაკლისის გარეშე) მოქმედებს იმპულსურად, დაუფიქრებლად, ზედმეტად აჩქარებულად.

ამ მდგომარეობას მშობლები ხშირად არასწორად უწოდებენ სიცელქეს. სიცელქე პერიოდულია, აქ კი მუდმივ მდგომარეობაზეა საუბარი, რომელიც ყოველდღიურად უცვლელად მეორდება. ზოგი მეცნიერის აზრით ეს აშლილობა დაკავშირებულია ტვინში მიმდინარე  ანთებით პროცესებთან [19].  მეორეს მხრივ არსებობს მთელი რიგი კვლევები, რომლებიც ადასტურებენ, რომ ვაქცინები იწვევენ ტვინში ანთებით პროცესებს [20], [21], [22], [23].  პოლ ტომასი აღნიშნავს რომ, ძალიან ძნელია ADHD-ის დიაგნოზის მქონე ბავშვის მშობლისთვის ასეთი ბავშვის აღზრდა, მაგრამ კიდევ უფრო მძიმე მდგომარეობაშია თვით ბავშვი, რადგან ბავშვის ტვინში ანთებითი პროცესი მიმდინარეობს და მას მოსვენებას არ აძლევს [7].

ქვემოთ (დიაგ. 6) მოცემულია ADHD-სთან დაკავშირებული ვიზიტების სტატისტიკა ვაქცინირებულ და არავაქცინირებულ ბავშვებში. დიაგრამაზე ნარინჯისფერი წრფე, რომელიც ვაქცინირებულებს გამოსახავს,  ციცაბოდაა აღმართული, რაც დინამიკაში ვიზიტების რაოდენობის მატებას აჩვენებს. ეს იმაზე მიუთითებს, რომ ვაქცინირებული ბავშვების მდგომარეობა ამ პერიოდის მანძილზე არ დასტაბილურდა. 10 წლის მანძილზე ჯამში საუბარია კლინიკაში ვაქცინირებულ პაციენტთა 160-მდე ვიზიტზე მზარდი ტენდენციით. ერთის მხრივ შეიძლება ითქვას, რომ ვაქცინაცია ამძიმებს ADHD-ს. მეორეს მხრივ აშკარაა, რომ ვაქცინაციის კალენდარში შემავალი ვაქცინები მას არამხოლოდ ამწვავებენ, არამედ ერთმნიშვნელოვნად იწვევენ კიდეც. ამას აჩვენებს ის ფაქტი, რომ არავაქცინირებულ ბავშვებში (ლურჯი წრფე) ADHD საერთოდ არ ფიქსირდება და 10 წლის მანძილზე ნულის ტოლია [7].

აუტიზმი, ანუ აუტიზმის სპექტრის დარღვევა, არის ნეიროგანვითარების დარღვევა, რომელსაც ახასიათებს კომუნიკაციის გაძნელება, სხვა ბავშვებთან თამაში სურვილის არ ქონა,  სხვადასხვა დროს და ადგილას სოციალური სიტუაციების და სხვათა მიმიკების, სხვათა ემოციების გაგების გაძნელება, საკუთარი ემოციების ჩვენების გაძნელება, თვალების კონტაქტის არიდება, ერთი და იმავე ქმედების, რუტინის კვლავდაკვლავ გამეორება, ერთ აქტივობაზე და ინტერესზე შეზღუდვა, ლაპარაკის გვიან ასაკში დაწყება, ან საერთოდ არ დაწყება, უჩვეულოდ მგრძნობიარობა სინათლის, ხმების, სურნელის მიმართ, ყურადღების კონცენტრაციის გაძნელება, მშვიდად ჯდომის გაძნელება, მითითებების შესრულებს გაძნელება. ზოგი სიმპტომი ემთხვევა ADHD-ს , თუმცა აუტიზმის სიმპტომები ბევრად უფრო მრავალფეროვანია. ხშირად აუტიზმის სპექტრის დარღვევას თან ახლავს ასევე ADHD-ც. ტერმინი „სპექტრი“ ნიშნავს, რომ ყოველ ცალკეულ ინდივიდში აუტიზმი სხვადასხვანაირად ვლინდება. ზოგს მაგალითად შეიძლება გაუჭირდეს სწავლა, ხოლო ზოგი კი რომელიმე ერთ კონკრეტულ დარგში (მაგალითად მათემატიკაში) ძალიან ნიჭიერი იყოს, ზოგს შეიძლება დასჭირდეს მუდმივი მოვლა, ზოგმა კი შეძლოს იცხოვროს დამოუკიდებლად. აუტიზმიანი პაციენტების დაახლოებით 70%-ს არ შეუძლია დამოუკიდებლად ცხოვრება [24]. 

წიგნში Vax Facts: What to Consider Before Vaccinating at All Ages & Stages of Life [7] პოლ თომასი აღნიშნავს: “აშშ-ში 1970-იან წლების მონაცემებით აუტიზმი ბავშვების მხოლოდ დაახლოებით 0.01%-ს ჰქონდა. მაშინ  ეს მაჩვენებელი დღევანდელთან შედარებით ბევრად დაბალი იყო. 1980-იან წლების დასაწყისში, როდესაც სამედიცინო სასწავლებელში ვსწავლობდი, ერთი აუტიზმის შემთხვევაც კი არ მინახავს. 1985-დან 1988 წლებამდე პერიოდში, როდესაც რეზიდენტურას გავდიოდი, მხოლოდ რამდენიმე მსუბუქი აუტიზმის შემთხვევა ვნახე, რომელსაც მაშინ პერვაზიული განვითარების აშლილობა (Pervasive Developmental Disorder – PPD) ეწოდებოდა. ამ დაავადების აფეთქება 1990-იანი წლებიდან დაიწყო.  აშშ-ი აუტიზმის გავრცელების დონე გაიზარდა 1000-ში 1 შემთხვევიდან (0,1%) 1990 წლების დასაწყისში, 110-ში 1 შემთხვევამდე (0,9%) 1999-2006 წლებში, 68-ში 1 შემთხვევამდე (1,5%) 2014 წელს და 36-ში 1 შემთხვევამდე (2,8%) 2023 წლის მონაცემებით (დიაგ. 7) [25].”

როგორც სხვა დაავადებებით ავადობის მონაცემებს, პოლ თომასი მისი პაციენტების აუტიზმით ავადობის მონაცემებსაც 2008 წლიდან (კლინიკის დაარსებიდან) 2020 წლამდე აღრიცხავდა და სურდა ისინიც ჩაერთო კვლევაში მთელი პერიოდის მანძილზე დინამიკის ჩათვლით. 2020 წელს ყველა ძირითადმა სამეცნიერო ჟურნალმა (რომელთაც ისევ და ისევ ვაქცინების მწარმოებელი კომპანიები აფინანსებენ [28]) ავტორს უარი განუცხადა ამ მონაცემების გამოქვეყნებაზე. დღეს სამწუხაროდ აუტიზმის ვაქცინებთან კავშირის თუნდაც თეორიულად განხილვას დიდი ტაბუ ადევს. სასიხარულოდ ეს მონაცემები გარკვეულწილად შემორჩა ავტორის წინა წიგნში The Vaccine-Friendly Plan, რომელიც 2015 წელს გამოქვეყნდა [6]. როდესაც ამ მონაცემებს იხილავთ (იხ. დიაგ. 8)  თავად მიხვდებით, თუ რატომ შეიძლება ამ თემას ასეთი ტაბუ ედოს. წიგნში The Vaccine-Friendly Plan 2008 წლიდან 2015 წლამდე პერიოდში ავტორის კლინიკაში მოსული 2 230 ბავშვის აუტიზმით ავადობის მონაცემები იქნა  განხილული შემდეგი სამი ჯგუფის ჭრილში:

ჯგუფი 1:  არავაქცინირებული 238 ბავშვი;

ჯგუფი 2: ავტორისეული ვაქცინაციის შემსუბუქებული გრაფიკით, ანუ არასრულად და დაგვიანებით ვაქცინირებული 1 098 ბავშვი;

ჯგუფი 3: 894 ბავშვი, რომელიც სრულიად ვაქცინირებული იყო CDC-ს ოფიციალური ვაქცინაციის გრაფიკის მიხედვით [6].

ავტორი წერს: “[ჩემს] არავაქცინირებულ პაციენტებში აუტიზმი საერთოდ არ დაფიქსირებულა. წერტილი. მსუბუქი აუტიზმის სამი შემთხვევა იყო არასრულად ვაქცინირებულ ბავშვებში, რომლებიც მონაცემების შეგროვების მომენტამდე გამოჯანმრთელდნენ. რაც იმას ნიშნავს, რომ პრინციპში აუტიზმი ასევე არასრულად ვაქცინირებულ ბავშვებშიც არ დაფიქსირებულა. სტაბილური აუტიზმის 15 შემთხვევა იყო სრულად ვაქცინირებულ ბავშვებში, რაც 60-ში 1 შემთხვევას შეადგენდა. ეს უტოლდებოდა აშშ-ში იმ პერიოდისთვის გავრცელებულ საშუალო მაჩვენებელს.” [7]

აშკარაა, რომ ისევე, როგორც ეს აუტიზმთან მჭიდრო კავშირში მყოფი დაავადების – ADHD-ს შემთხვევაში გამოჩნდა (იხ. ზემოთ), აუტიზმიც,  სრულიად თუ არა, მნიშვნელოვანწილად ვაქცინაციასთან კავშირდება.

კვლევის მონაცემებმა აჩვენეს, რომ ვაქცინირებულ ბავშვებს, ბევრად უფრო მეტი ისეთი ქრონიკული დაავადებების შემთხვევები ჰქონდათ, როგორიცაა ალერგიები, ასთმა, ეგზემა, ქცევის დარღვევები, ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის აშლილობა და აუტიზმი, ვიდრე არავაქცინირებულ ბავშვებს. ავტორის თქმით, ეს მისთვის არც იყო მოულოდნელი, მაგრამ რაც მისთვის მოულოდნელი იყო, რამაც ის უაღრესად გააკვირვა და მისი მანამდელი წარმოდგენა სრულიად შეცვალა, იყო გადამდებ დაავადებებთან დაკავშირებული მონაცემები. კვლევის ფარგლებში გაანალიზდა ბავშვების ავადობა ისეთი გადამდები დაავადებებით, როგორიცაა რესპირატორული ინფექციები (გაციებები, გრიპი, პნევმონია, ბრონქიტი, კრუპი, ყელის ტკივილი), სინუსიტი (შუბლის უკანა სივრცეების ანთება), ყურის ინფექციები (ყურის ტკივილი, ყურის ანთებები), თვალის ინფექციები (კონიუნქტივიტი, ჯიბლიბო, მარტივი ჰერპესის ვირუსი), კუჭის ინფექციები (გასტროენტერიტი) და სხვა. ავტორი აღნიშნავს –,,იმ ფონზე, რომ ვაქცინები განკუთვნილია ინფექციების თავიდან ასაცილებლად, გასაკვირია, რომ ვაქცინირებულ ბავშვებს უფრო მეტი ვიზიტები ჰქონდათ ინფექციების გამო” [7]. ეს ნათლად ჩანს ქვემოთ მოცემულ დიაგრამებში (დიაგ. 9 – დიაგ. 15) [7] [8]. დღევანდელ დღეს არაერთხელ ისმის საყვედურები არავაქცინირებულთა მიმართ, რომ ისინი საფრთხეს უქმნიან სხვებს და მიჩნეული იყო, რომ ვაქცინირებულები სხვებსაც იცავენ და ამცირებენ ინფექციების გავრცელებას.  ეს განსაკუთრებით აქტუალური გახდა კოვიდ-პანდემიის პერიოდში. წინამდებარე კვლევა ზუსტად საპირისპიროს აჩვენებს. ჩანს რომ სინამდვილეში სწორედ არავაქცინირებულის გვერდზე ყოფნაა ყველაზე უსაფრთხო და სწორედ ვაქცინირებულები არიან ინფექციური (გადამდები) დაავადებების უფრო ხშირი მატარებლები და გამავრცელებლები. აქაც, სხვა დაავადებების მსგავსად, ასევე ჩანს არავაქცინირებულებში ავადობის უფრო ნაკლები ხანგრძლივობა და ავადმყოფობის უკეთესად გამკლავება [8].

   

   

    

  

    

პოლ თომასის კვლევის ფარგლებში განხილულ იქნა ასევე სხვა ისეთი დაავადებებით ავადობა ბავშვებში, როგორებიცაა სუნთქვის დარღვევები, თვალის დაავადებები, ანემია (ერითროციტების რაოდენობის შემცირება), (დიაგ. 16 – დიაგ. 18). ავტორი რეგულარულად ატარებდა ბავშვების ტესტირებას ანემიაზე, რადგან მედიცინაში ცნობილია, რომ ანემია ზეგავლენას ახდენს ბავშვის ნეიროგანვითრებაზე და შეიძლება გამოიწვიოს სწავლის პრობლემები სკოლაში, სუსტი მეხსიერება, მოძრაობის შენელება და ფოკუსირების პრობლემები [27]. ქვემოთ მოცემული დაავადების მონაცემები, მანამდე განხილული სხვა დაავადებების მსგავსად, აჩვენებენ არავაქცინირებულ ბავშვებში ერთის მხრივ უფრო იშვიათ ავადობას, მეორეს მხრივ ავადმყოფობის უკეთესად გამკლავებას.

 

რომელი დაავადებაც არ უნდა განვიხილოთ კვლევის ფარგლებში, არსად არ ემთხვევა და არ აჭარბებს არავაქცინირებულ ბავშვთა ავადობის მაჩვენებელი ვაქცინირებულ ბავშვთა ავადობის მაჩვენებელს. ყველგან ვაქცინირებულთა ავადობა უფრო მაღალია ვიდრე არავაქცინირებულთა ავადობა.  ზოგჯერ 4-5-ჯერ მაღალიც კი. ხაზი უნდა გაესვას, ასევე იმ საინტერესო ფაქტს, რომ პოლ თომასის კლინიკაში ვაქცინირებულ პაციენტთა აბსოლუტური უმეტესობა იყო არასრულად ვაქცინირებული და მისდევდა არა CDC-ს ოფიციალურ გრაფიკს, არამედ პოლ თომასის მიერ შემუშავებულ შემსუბუქებულ გრაფიკს (იხ. ზემოთ) ნაკლები ვაქცინებით. ადვილი მისახვედრია, რომ ვაქცინირებულ პაციენტთა სრულიად CDC- ს გრაფიკით ვაქცინაციის შემთხვევაში ეს განსხვავება კიდევ უფრო დიდი იქნებოდა. 

კვლევის გამოქვეყნებისას, პოლ თომასის ოპონენტებმა გააკრიტიკეს მისი კვლევა, იმ (დაუსაბუთებელი)  ვარაუდით, რომ მონაცემები ალბათ არასრულია. მათი აზრით არავაქცინირებულ პაციენტებს შორის უფრო ნაკლები ავადობა სავარაუდოდ იმის გამო გამოჩნდა, რომ ისინი ვაქცინირებულებზე უფრო იშვიათად მიმართავდნენ ექიმს და არ დადიოდნენ რეგულარულ შემოწმებებზე კლინიკაში. ეს არგუმენტი გაბათილებულ იქნა ჯეიმს ლაიონს-ვაილერის (James Lyons-Weiler) და ბლეილოქ რასელის (Russell L. Blaylock) კვლევაში – Revisiting Excess Diagnoses of Illnesses and Conditions in Children Whose Parents Provided Informed Permission to Vaccinate Them (დაავადებებისა და მდგომარეობების დიაგნოზების ხელახლა გადახედვა ბავშვებში, რომელთა მშობლებმაც მისცეს ინფორმირებული თანხმობა ვაქცინაციისთვის), რომელიც 2022 წელს გამოქვეყნდა ჟურნალში International Journal of Vaccine Theory, Practice, and Research (ვაქცინების თეორიის, პრაქტიკის და კვლევის საერთაშორისო ჟურნალი).  მეცნიერებმა ლაიონს-ვაილერმა და რასელმა ხელახლა დეტალურად შეისწავლეს პოლ თომასის კვლევის მონაცემები და აჩვენეს, რომ არავაქცინირებული ბავშვები სინამდვილეში უფრო მეტი რეგულარულობით ესწრებოდნენ დაგეგმილ შემოწმებებს ექიმთან, ვიდრე ვაქცინირებული ბავშვები [26].

პოლ თომასის კვლევა აბათილებს მედიცინაში ამჟამად დამკვიდრებულ სამ მცდარ წარმოდგენას, რომელიც დღემდე დასაბუთების და ფაქტებთან კავშირის გარეშე, როგორც დოგმა, ისე ისწავლება სამედიცინო სასწავლებლებში და ვრცელდება ოფიციალური უწყებებისა და მასმედიის მიერ:

1. ვაქცინირებული ბავშვები უფრო ჯანმრთელები არიან ვიდრე არავაქცინირებული ბავშვები;
2. თუ ვაქცინაციას შევწყვეტთ, სასიკვდილო ინფექციური დაავადებები კვლავ დაბრუნდებიან და ჩვენს შვილებს სასიცოცხლო საფრთხეს შეუქმნიან;
3. ვაქცინები არიან უსაფრთხო და ეფექტური.

გარკვეულ ეტაპამდე ავტორსაც ასე სჯეროდა და კვლევების შედეგები მისთვისაც გამაოცებელი აღმოჩნდა. კვლევამ  ავტორის მანამდელი შეხედულებები რადიკალურად შეცვალა. პოლ თომასმა მის მიერვე შემუშავებული შემსუბუქებული ვაქცინაციის გრაფიკი უარყო და განაცხადა, რომ ამიერიდან აღარავის უწევს – თუნდაც დაგვიანებით – ვაქცინაციის რეკომენდაციას და მიაჩნია, რომ თვით ის დაავადებაც კი, რომლისთვისაც არის განკუთვნილი რომელიმე ვაქცინა, არ ატარებს პაციენტისთვის იმხელა რისკს, რამხელა რისკსაც ატარებს შესაბამისი ვაქცინა [7] [29]. კვლევა აჩვენებს, რომ რაც უფრო მეტად ხდება ბავშვის ვაქცინაცია, მით მატულობს ჯანმრთელობის პრობლემები და არა პირიქით [8]. შესაბამისად როდესაც ვაქცინირებულებში ჩნდება ზემოთ აღწერილი რომელიმე დაავადება, ავტორი პაციენტებს პირველ რიგში ვაქცინაციის შეწყვეტას ურჩევს [7]. მეცნიერების ლაიონს-ვაილერის და რასელის მიერ ჩატარებულმა კვლევის ხელახალმა ანალიზმა ასევე აჩვენა, რომ ვაქცინაციის შეწყვეტის შემთხვევაში გამოჯანმრთელების შანსი მატულობს [26].

სტატიის შესავალში ჩამოთვლილია ვაქცინებთან დაკავშირებული პოპულარული შეკითხვები, რომლებსაც ხშირად სვამენ მშობლები. ამ სტატიის წაკითხვის შემდეგ, შეუძლებელია ამ შეკითხვების და კიდევ მრავალი სხვა შეკითხვის პასუხი ვერ მიიღოს მკითხველმა. პასუხი საოცრად მარტივია და ის სინამდვილეში არასოდეს ყოფილა რთული.

ინტერნეტში მოქმედებენ ე.წ. ფაქტჩეკერები, რომლებიც ცდილობენ დაბლოკონ ვაქცინების შესახებ ნებისმიერი კრიტიკული პოსტი და სტატია. სავარაუდოდ ამ სტატიის კომენტირებასაც ეცდებიან და იტყვიან რომ პოლ თომასს რაღაც შეეშალა ან მოეჩვენა. ამიტომ აღვნიშნავთ, რომ თუ ავტორი ცდება, CDC-ს აქამდე არაერთხელ, თავისუფლად შეეძლო ანალოგიური კვლევა თვითონ გამოექვეყნებინა და ეჩვენებინა, რომ მათ ხელთ არსებული მონაცემებით, CDC-ს გრაფიკით სრულიად ვაქცინირებულებს უკეთესი ჯანმრთელობა აქვთ ვიდრე არავაქცინირებულებს და ამით ყოველგვარი კამათი დასრულდებოდა. მათ ხელი მიუწვდებათ არა მხოლოდ რამდენიმე ათასის, არამედ რამდენიმე ასეული მილიონი პაციენტის ათწლეულების  მონაცემებზე, რომლებიც შეეძლოთ მოკლე დროში გამოექვეყნებინათ. შედეგად უფრო ნათელი სურათი შეიქმნებოდა. მაგრამ CDC, მიუხედავად არაერთი მოთხოვნისა, ამას პრინციპულად არ აკეთებს [5]. ეს ფაქტი კიდევ ერთხელ ადასტურებს იმას, რომ პოლ თომასი მართალია და არაფერი მოჩვენებია. გარდა ამისა დოქტორი პოლ თომასი ერთადერთი არაა, ვინც ამგვარი კვლევა ჩაატარა. არსებობს სხვა ანალოგიური კვლევებიც, რომლებიც იგივე შედეგებამდე მივიდნენ და ვაქსინფო მომავალში მათაც გაგაცნობთ.

გაგრძელება იქნება.

 

————–

წყაროები:

[1] პროფესორ ჰაიდი ლარსონის მოხსენება მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (WHO) ვაქცინების უსაფრთხოების გლობალურ სამიტზე, 2019 წლის 2–3 დეკემბერს, ჟენევაში, შვეიცარია

Presentation of Prof. Heidi Larson, PhD, held at the WHO Global Vaccine Safety Summit on December 2–3, 2019, in Geneva, Switzerland:

 https://youtu.be/_1xey8zlyQo?feature=shared&t=380

 https://www.who.int/news-room/events/detail/2019/12/02/default-calendar/global-vaccine-safety-summit

[2] მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია, საინჟინრო ეროვნული აკადემია და მედიცინის ინსტიტუტი. (2009). იყო მეცნიერი: კვლევების პასუხისმგებლობით ჩატარების გზამკვლევი (მე-3 გამოცემა). ვაშინგტონი, კოლუმბიის რაიონი: ეროვნული აკადემიების პრესა. DOI:10.17226/12192.

National Academy of Sciences, National Academy of Engineering, and Institute of Medicine. (2009). On Being a Scientist: A Guide to Responsible Conduct in Research (3rd ed.). Washington, DC: The National Academies Press. DOI:10.17226/12192:

 https://doi.org/10.17226/12192

[3] პენსილვანიის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, კურსის შენიშვნები STAT 200: ელემენტარული სტატისტიკა, 1.4.4 – საკონტროლო და პლაცებოს ჯგუფები.

The Pennsylvania State University , The course notes for STAT 200: Elementary Statistics, 1.4.4 – Control and Placebo Groups: 

 https://online.stat.psu.edu/stat200/lesson/1/1.4/1.4.4

[4] სტატია ონლაინ ჟურნალში „Defender“, 2018 წლის 21 თებერვალი, ვაქცინაციის პროგრამა: საჯარო ნდობის ღალატი და ინსტიტუციონალური კორუფცია – ნაწილი 7.

Article in “Defender”, February 21, 2018, The Vaccine Program: Betrayal of Public Trust & Institutional Corruption—Part 7of 7:

https://childrenshealthdefense.org/news/the-vaccine-program-betrayal-of-public-trust-institutional-corruption-part-7-7/

[5] სტატია ICAN-დან (ინფორმირებული თანხმობისთვის მოქმედების ქსელი) ICAN-ის ძალისხმევის შესახებ, მოიპოვოს CDC-ის მიერ ჩატარებული კვლევები, რომლებიც ერთმანეთს ადარებენ ვაქცინირებული და არავაქცინირებული ბავშვების ჯანმრთელობის საერთო შედეგებს.

Article from ICAN (Informed Consent Action Network) about ICAN’s efforts to obtain studies conducted by the CDC comparing the overall health outcomes of vaccinated versus unvaccinated children:

https://icandecide.org/article/cdc-concedes-never-conducted-vaccinated-v-unvaccinated-study/

[6] თომასი, პოლი და ჯენიფერ მარგულისი. ბავშვისადმი მეგობრული ვაქცინაციის გრაფიკი: დოქტორ პოლის უსაფრთხო და ეფექტური მიდგომა იმუნიტეტისა და ჯანმრთელობის მიმართ – ორსულობის დაწყებიდან თქვენი ბავშვის თინეიჯერობამდე. ნიუ-იორკი: ბალანტინ ბუქსი, 2016 წ.

Thomas, Paul, and Jennifer Margulis. The Vaccine-Friendly Plan: Dr. Paul’s Safe and Effective Approach to Immunity and Health—from Pregnancy Through Your Child’s Teen Years. New York: Ballantine Books, 2016

https://www.amazon.com/Vaccine-Friendly-Plan-Effective-Health-Pregnancy-ebook/dp/B018PD2HWM?ref_=ast_author_dp

[7] თომასი, პოლი. ვაქცინაციის ფაქტები: რა გავითვალისწინოთ ვაქცინაციის წინ ნებისმიერ ასაკში და ცხოვრების ნებისმიერ ეტაპზე. ნიუ იორკი: სქაიჰორს ფაბლიშინგ, 2021.

Thomas, Paul. Vax Facts: What to Consider Before Vaccinating at All Ages & Stages of Life. New York: Skyhorse Publishing, 2021:

https://www.amazon.com/Vax-Facts-Consider-Before-Vaccinating-ebook/dp/B0DDVZTBZW?ref_=ast_author_dp

[8] ლაიონს-ვეილერი, ჯეიმსი და პოლ თომასი. 2020. „ექიმთან ვიზიტების ფარდობითი სიხშირე და დიაგნოზთა ჯამური მაჩვენებლები ვაქცინაციასთან მიმართებაში ” გარემოსდაცვითი კვლევისა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის საერთაშორისო ჟურნალი 17, No. 22: 8674.

Lyons-Weiler, James, and Paul Thomas. 2020. “Relative Incidence of Office Visits and Cumulative Rates of Billed Diagnoses Along the Axis of Vaccination” International Journal of Environmental Research and Public Health 17, no. 22: 8674:

https://doi.org/10.3390/ijerph17228674

[9] ქიდსფირსთფორევა. “ექიმი პოლი და დიიდიი (უბრალოდ დედა), ვაქცინაციის ფაქტები— 2024 წლის ტოპ 5 ბესთსელერი.” იდსფირსთფორევა. ბოლოს მოდიფიცირდა 2024.

KidsFirst4Ever. “Dr. Paul and DeeDee (J.A.M.) Vax Facts—A Top 5 Bestseller of 2024.” KidsFirst4Ever. Last modified 2024:   

https://www.kidsfirst4ever.com/blog/dr-paul-and-deedee-jam-vax-facts-a-top-5-bestseller-of-2024?utm_source=dlvr.it&utm_medium=facebook#/

[10] აშშ-ს სურსათისა და წამლების სააგენტო. “ვაქცინები, რომლებიც ლიცენზირებულია აშშ-ში გამოყენებისთვის.” ბოლოს მოდიფიცირდა ა.გ.

U.S. Food and Drug Administration. “Vaccines Licensed for Use in the United States.” Last modified n.d.:

https://www.fda.gov/vaccines-blood-biologics/vaccines/vaccines-licensed-use-united-states

[11] აშშ-ს სურსათისა და წამლების სააგენტო. ანოტაცია – Recombivax HB. ბოლოს შეიცვალა 2010 წლის ივლისში.

U.S. Food and Drug Administration. Package Insert – Recombivax HB. Last modified July 2010:  

https://www.fda.gov/media/74274/download?attachment

[12] მათ შორის ა. ქურამოთო ლ. , ქაბან ა. და სხვები. ფინგოლიმოდი და კანის კიბოს რისკი გაფანტული სკლეროზის მქონე პირებში: პოპულაციაზე დაფუძნებული კოჰორტის კვლევის პროტოკოლი, BMJ Open 2025;15:e088924.

ia A, Kuramoto L, Khakban A, et al, Fingolimod and risk of skin cancer among individuals with multiple sclerosis: a population-based cohort study protocol, BMJ Open 2025;15:e088924:

https://bmjopen.bmj.com/content/15/1/e088924

[13] კვლევა 101: შერჩევის მოცულობის მნიშვნელობა. ჰიდროცეფალიის ასოციაცია. 2024 წლის 25 ივნისი. ჩამოტვირთულია 2025 წლის 27 იანვარს.

Research 101: The Importance of Sample Size. Hydrocephalus Association. June 25, 2024. Accessed January 27, 2025:

https://www.hydroassoc.org/research-101-the-importance-of-sample-size/

[14] გუფთა, უ., და ვერმა, მ. (2013). პლაცებო კლინიკურ კვლევებში. პერსპექტივები კლინიკურ კვლევებში, 4(1), 49–52.

Gupta, U., & Verma, M. (2013). Placebo in clinical trials. Perspectives in clinical research, 4(1), 49–52:

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3601706/

[15] დევიდ ს, კიმ პიაი. წამლების კვლევები. [განახლებულია 2023 წლის 20 ივნისს]. სთათ პერლში [ინტერნეტშ], თრეჯარ აილენტი (ფლორიდა), სთათპერლ ფაბლიშინგი; 2025 იანვარი.

David S, Kim PY. Drug Trials. [Updated 2023 Jun 20]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK546595/

[16] ამაზონი. “ბესთსელერები ქინდლ სთორში.” ამაზონი, ჩამოტვირთულია 2025 წლის 31 იანვარს.

Amazon. “Best Sellers in Kindle Store.” Amazon, accessed January 31, 2025

https://www.amazon.com/gp/bestsellers/digital-text/157191011/ref=zg_b_bs_157191011_1

[17] გუდრიდსი. “პოლ თომასი (ბავშვისადმი მეგობრული ვაქცინაციის გრაფიკის ავტორი).” ჩამოტვირთულია 2025 წლის 31 იანვარს.

Goodreads. “Paul Thomas (Author of The Vaccine-Friendly Plan).” Accessed January 31, 2025:

https://www.goodreads.com/author/show/17972206.Paul_Thomas

[18] დაავადებათა კონტროლისა და პროფილაქტიკის ცენტრები. B ჰეპატიტის ვაქცინის გაკეთება. ბოლოს გადახედილია 2024 წლის 9 იანვარს. ჩამოტვირთულია 2025 წლის 31 იანვარს.

Centers for Disease Control and Prevention. “Hepatitis B Vaccine Administration.” Last reviewed January 9, 2024. Accessed January 31, 2025.

https://www.cdc.gov/hepatitis-b/hcp/vaccine-administration/index.html

[19] ფარაონი, სთივენ ბ., და სხვები. ” ყურადღების დეფიციტისა და ჰიპერაქტივობის აშლილობის მსოფლიო ფედერაციის საერთაშორისო კონსენსუსის განცხადება: 208 მტკიცებულებაზე დაფუძნებული დასკვნა აშლილობის შესახებ“. ნიუროსაიანს & ბიობიჰევიორალ რივიუს 128 (2021): 789-818.

Faraone, Stephen V., et al. “The World Federation of ADHD International Consensus Statement: 208 Evidence-Based Conclusions about the Disorder.” *Neuroscience & Biobehavioral Reviews* 128 (2021): 789-818:

https://www.adhd-federation.org/_Resources/Persistent/9bb2149ec611f385dc64dee7fa7f776d5fb36eb4/18.%20The%20World%20Federation%20of%20ADHD%20International%20Consensus%20Statement%20208%20Evidence-based%20Conclusions%20about%20the%20Disorder.pdf

 [20] ქაო, ჟენგი, ზუ იანგი, ჰაიან ჟანგი, ჰაორან ვანგი, ვანიუე ჰუანგი, ფეიბო ქსუ, კუიკუი ჟუანგი, სიაოგუანგ ვანგი და იანფეი ლი. 2016. „ალუმინის ქლორიდი იწვევს ნეიროანთებას, ნეირონთა დენდრიტული წანაზარდიდ დაკარგვას და შემეცნების დაქვეითებას განვითარებად ვირთხებში“. ქემოსფერო 151: 289-295.

Cao, Zheng, Xu Yang, Haiyang Zhang, Haoran Wang, Wanyue Huang, Feibo Xu, Cuicui Zhuang, Xiaoguang Wang, and Yanfei Li. 2016. “Aluminum Chloride Induces Neuroinflammation, Loss of Neuronal Dendritic Spine and Cognition Impairment in Developing Rat.” Chemosphere 151: 289–295:

 https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0045653516302533?via%3Dihub

[21] ჩოი, გლორია ბ., იეონგ ს. იიმ, ჰელენ ვონგ, სანგდო ქიმ და სხვ. 2016. „თაგვებში დედის ინტერლეუკინ-17ა  ხელს უწყობს შთამომავლობაში აუტიზმის მსგავსი ფენოტიპების ჩამოყალიბებას“. მეცნიერება 351 (6276): 933-939.

Choi, Gloria B., Yeong S. Yim, Helen Wong, Sangdoo Kim, et al. 2016. “The Maternal Interleukin-17a Pathway in Mice Promotes Autism-like Phenotypes in Offspring.” Science 351 (6276): 933-939

https://www.science.org/doi/10.1126/science.aad0314.

[22] ალ-აიადჰი, ლაილა იუსეფი და გეჰან აჰმედ მუსტაფა. 2012. „ინტერლეუკინ-17A-ს მომატებული ოდენობა აუტიზმის მქონე ბავშვების შრატში“. ნეიროანთების ჟურნალი, 9 (158).

Al-Ayadhi, Laila Yousef, and Gehan Ahmed Mostafa. 2012. “Elevated Serum Levels of Interleukin-17A in Children with Autism.” Journal of Neuroinflammation 9 (158):

https://jneuroinflammation.biomedcentral.com/articles/10.1186/1742-2094-9-158

[23] აქინთუნდე, მარჯენნი ელოი, მელისა როუზი, პაულა ქრაქოვიაქი, ლუქ ჰოიერი, პოლ ეშვუდი, რობინ ჰანსენი, ირვა ჰერც-პიჩიოთო და ჯუდი ვან დე ვოთერი. 2015. „IL-17-ის მომატებული წარმოება აუტისტური სპექტრის აშლილობისა და თანმხლები ასთმის მქონე ბავშვებში“. ნეიროიმუნოლოგიის ჟურნალი. 286: 33-41:

Akintunde, Marjannie Eloi, Melissa Rose, Paula Krakowiak, Luke Heuer, Paul Ashwood, Robin H. Hansen, Irva Hertz-Picciotto, and Judy Van de Water. 2015. “Increased Production of IL-17 in Children with Autism Spectrum Disorders and Co-morbid Asthma.” Journal of Neuroimmunology 286: 33-41:

https://www.jni-journal.com/article/S0165-5728(15)30004-7/abstract

[24] კენედი ქრიგერის ინსტიტუტი. “აუტისტური სპექტრის დარღვევის  მქონე მოზრდილები: სად არიან ისინი ახლა?” ინთერაქთივ აუთიზმ ნეთვორქი (IAN). ჩამოტვირთულია 2025 წლის 15 თებერვალს.

Kennedy Krieger Institute. “Adults with ASDs: Where Are They Now?” Interactive Autism Network (IAN). Accessed February 15, 2025:

https://www.kennedykrieger.org/stories/interactive-autism-network-ian/adults_with_asds_where_are_they_now

[25] ქირბი, დავით. ზიანის მტკიცებულება: ვერცხლისწყალი ვაქცინებში და აუტიზმის ეპიდემია: სამედიცინო კამათი. სეინთ მართინს გრიფინი, 2006 წელი.

Kirby, David. Evidence of Harm: Mercury in Vaccines and the Autism Epidemic: A Medical Controversy. St. Martin’s Griffin, 2006:

https://www.amazon.com/Evidence-Harm-Vaccines-Epidemic-Controversy/dp/0312326440

[26] ლაიონს-ვეილერ, ჯეიმსი და რასელ ლ. ბლეილოკი. „დაავადებებისა და მდგომარეობების დიაგნოზების ხელახლა გადახედვა ბავშვებში, რომელთა მშობლებმაც მისცეს ინფორმირებული თანხმობა ვაქცინაციისთვის“. ვაქცინის თეორიის, პრაქტიკის და კვლევის საერთაშორისო ჟურნალი 3, No. 1 (2023).

Lyons-Weiler, James, and Russell L. Blaylock. “Revisiting Excess Diagnoses of Illnesses and Conditions in Children Whose Parents Provided Informed Permission to Vaccinate Them.” International Journal of Vaccine Theory, Practice, and Research 3, no. 1 (2023):

https://ijvtpr.com/index.php/IJVTPR/article/view/59

[27] აიდი, მანალ მოჰამედ აჰმედი, ამელ აბდ ელაზიემ მუჰამედი და ჰუვიდა ჰამდი აბდ ელ-მონემი. “რკინადეფიციტური ანემიის გავლენა დაწყებითი სკოლის მოსწავლეთა აკადემიურ მოსწრებაზე.” ეგვიპტური ჯანდაცვის ჟურნალი 12, No. 1 (2021): 418–43.

Ayed, Manal Mohamed Ahmed, Amel Abd Elaziem Mohamed, and Huwida Hamdy Abd El-Monem. “Effect of Iron Deficiency Anemia on Academic Performance among Primary School Children.” Egyptian Journal of Health Care 12, no. 1 (2021): 418–43:

https://doi.org/10.21608/ejhc.2021.141885

[28] ოთულ, ზოუი, მერი ჰოლანდი, და სხვები. ჩაკეტილი წრე: ვაქცინაციის მეცნიერება და მითი. ჩილდრენს ჰელს დეფენს, 2022 წ.

O’Toole, Zoey, and Mary Holland, eds. Turtles All the Way Down: Vaccine Science and Myth. Children’s Health Defense, 2022.

https://www.amazon.com/Turtles-All-Way-Down-Vaccine/dp/9655981045/

[29] ვაქსჩექერსი. სასამართლო შეტყობინება: ვაქცინაციისა და ვაქცინაციისგან თავის შეკავების რისკების რაოდენობრივი შედარება. სექტემბერი 2021.

VaxCheckers. Judicial Notice: Numerical Risk Comparison of Non-Vaccination Versus Vaccination. September 2021:

https://vaxcheckers.org/wp-content/uploads/2021/09/PRJN4.pdf